دندانپزشکی، علمی فراتر از پر کردن و کشیدن دندان است. این رشته‌ی گسترده و پویا، شامل تخصص‌های متعددی است که هر کدام به جنبه‌های خاصی از سلامت دهان و دندان می‌پردازند. از پیشگیری و درمان بیماری‌های لثه گرفته تا اصلاح طرح لبخند و کاشت ایمپلنت‌های دندانی، متخصصان مختلف دندانپزشکی با مهارت‌ها و دانش‌های گوناگون، در کنار هم تلاش می‌کنند تا لبخندی سالم و زیبا را به شما هدیه دهند.
اما آیا می‌دانید هر کدام از این تخصص‌ها دقیقاً چه کاری انجام می‌دهند؟ تفاوت بین یک پریودنتیست و یک اندودنتیست چیست؟ برای درمان ریشه‌ی دندان به کدام متخصص باید مراجعه کرد؟ اگر قصد دارید دندان‌های خود را ارتودنسی کنید، کدام متخصص می‌تواند به شما کمک کند؟ در این مقاله، سفری به دنیای تخصص‌های دندانپزشکی خواهیم داشت و با گرایش‌های مختلف این رشته، وظایف هر متخصص، و شرایطی که در آن باید به هر متخصص مراجعه کنید، آشنا خواهیم شد.
چرا شناخت تخصص‌های دندانپزشکی مهم است؟
شناخت تخصص‌های مختلف دندانپزشکی، به شما کمک می‌کند تا:
- درمان مناسب را دریافت کنید: با آگاهی از وظایف هر متخصص، می‌توانید در صورت بروز مشکل، به متخصص مربوطه مراجعه کنید و از درمان‌های تخصصی و به‌روز بهره‌مند شوید.
- از سردرگمی و اتلاف وقت جلوگیری کنید: مراجعه به متخصص نامرتبط، می‌تواند باعث اتلاف وقت و هزینه‌ی شما شود و روند درمان را به تأخیر بیندازد.
- انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشید: با شناخت حوزه‌ی فعالیت هر متخصص، می‌توانید انتظارات واقع‌بینانه‌ای از درمان داشته باشید و از نتایج آن رضایت بیشتری کسب کنید.
- به حفظ سلامت دهان و دندان خود کمک کنید: با آگاهی از تخصص‌های پیشگیرانه (مانند دندانپزشکی ترمیمی و پریودانتیکس)، می‌توانید اقدامات لازم برای حفظ سلامت دهان و دندان خود را انجام دهید و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کنید.
معرفی انواع تخصص‌های دندانپزشکی:
در ادامه، به معرفی رایج‌ترین تخصص‌های دندانپزشکی و وظایف هر کدام می‌پردازیم:
1- دندانپزشکی عمومی (General Dentistry):
- وظایف: دندانپزشک عمومی، اولین خط تماس شما با دنیای دندانپزشکی است. این متخصص، مسئولیت ارائه‌ی خدمات اولیه‌ی دندانپزشکی، تشخیص و درمان مشکلات رایج دهان و دندان، و ارجاع بیماران به متخصصان دیگر در صورت نیاز را بر عهده دارد.
- خدمات:
- معاینه‌ی دوره‌ای دهان و دندان
- کار با ابزارهای عمومی دندانپزشکی
- تشخیص و درمان پوسیدگی دندان
- پر کردن دندان (با آمالگام، کامپوزیت و …)
- جرم‌گیری و بروساژ دندان
- کشیدن دندان‌های غیرقابل نگهداری
- آموزش بهداشت دهان و دندان
- ارجاع بیماران به متخصصان دیگر (در صورت نیاز)
- چه زمانی به دندانپزشک عمومی مراجعه کنیم؟
- برای معاینات دوره‌ای (حداقل هر ۶ ماه یک بار)
- در صورت احساس درد، حساسیت، تورم، خونریزی یا هرگونه مشکل غیرعادی در دهان و دندان
- برای دریافت خدمات پیشگیرانه (مانند فلورایدتراپی و فیشورسیلانت)
- برای دریافت خدمات ترمیمی ساده (مانند پر کردن دندان)
- خدمات:
2- دندانپزشکی ترمیمی (Restorative Dentistry):
- وظایف: تمرکز این تخصص، بر ترمیم و بازسازی دندان‌های آسیب‌دیده (در اثر پوسیدگی، شکستگی، سایش و …) و بازگرداندن عملکرد و زیبایی آن‌ها است.
- خدمات:
- پر کردن دندان با مواد ترمیمی و زیبایی دندان
- ساخت و نصب روکش دندان (Crown)
- ساخت و نصب بریج دندان (Bridge)
- ساخت و نصب اینله و آنله (Inlay & Onlay)
- ترمیم دندان‌های شکسته یا ترک‌خورده
- چه زمانی به متخصص ترمیمی مراجعه کنیم؟
- در صورت وجود پوسیدگی‌های عمیق یا وسیع
- در صورت شکستگی یا ترک‌خوردگی دندان
- در صورت نیاز به روکش، بریج، اینله یا آنله
- برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده در اثر سایش (مثلاً در اثر دندان‌قروچه)
- خدمات:
3- اندودانتیکس (Endodontics) درمان ریشه:
- وظایف: این تخصص، به درمان بیماری‌ها و آسیب‌های پالپ دندان (عصب و عروق دندان) می‌پردازد. پالپ دندان، در مرکز دندان قرار دارد و حاوی عصب، عروق خونی و بافت همبند است.
- خدمات:
- درمان ریشه (عصب‌کشی) دندان با لوازم و ابزار اندو
- جراحی اپیکو (Apicoectomy) برداشتن انتهای ریشه دندان
- درمان مجدد ریشه (Re-treatment)
- درمان آسیب‌های تروماتیک دندان (مانند شکستگی ریشه) با مواد اندو
- چه زمانی به متخصص اندو مراجعه کنیم؟
- در صورت احساس درد شدید و مداوم در دندان، به‌ویژه هنگام جویدن یا نوشیدن مایعات سرد و گرم
- در صورت حساسیت طولانی‌مدت دندان به سرما یا گرما
- در صورت تورم، قرمزی یا ترشح چرکی در لثه‌ی اطراف دندان
- در صورت تغییر رنگ دندان (تیره‌تر شدن دندان)
- در صورت مشاهده‌ی آبسه (کیسه‌ی چرکی) در لثه
- خدمات:
4- پریودانتیکس (Periodontics) درمان بیماری‌های لثه:
- وظایف: این تخصص، به پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های لثه و بافت‌های نگهدارنده‌ی دندان (استخوان فک، رباط‌های اطراف دندان و …) می‌پردازد.
- خدمات:
- جرم‌گیری و تسطیح سطح ریشه (Scaling and Root Planing)
- جراحی لثه (برای درمان بیماری‌های پیشرفته‌ی لثه)
- جراحی افزایش طول تاج (Crown Lengthening)
- پیوند لثه (Gingival Graft)
- کاشت ایمپلنت‌های دندانی (در برخی موارد)
- چه زمانی به متخصص پریو مراجعه کنیم؟
- در صورت خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- در صورت قرمزی، تورم یا حساسیت لثه
- در صورت بوی بد مداوم دهان
- در صورت تحلیل لثه (عقب رفتن لثه و نمایان شدن ریشه‌ی دندان)
- در صورت لق شدن دندان‌ها
- در صورت احساس درد یا ناراحتی در لثه‌ها
- خدمات:
5- پروتزهای دندانی (Prosthodontics):
- وظایف: این تخصص، به بازسازی و جایگزینی دندان‌های از دست رفته با استفاده از مواد پروتز و اصلاح طرح لبخند می‌پردازد. متخصص پروتز، انواع پروتزهای دندانی (ثابت و متحرک) را طراحی، می‌سازد و در دهان بیمار قرار می‌دهد.
- خدمات:
- ساخت و نصب روکش دندان (Crown)
- ساخت و نصب بریج دندان (Bridge)
- ساخت و نصب پروتز کامل دندان (دست دندان) (Complete Denture)
- ساخت و نصب پروتز پارسیل دندان (Partial Denture)
- ساخت و نصب پروتزهای متکی بر ایمپلنت (Implant-Supported Prostheses)
- ساخت و نصب پروتزهای فک و صورت (Maxillofacial Prostheses)
- اصلاح طرح لبخند (Smile Design)
- چه زمانی به متخصص پروتز مراجعه کنیم؟
- در صورت از دست دادن یک یا چند دندان
- در صورت نیاز به روکش یا بریج
- در صورت نیاز به پروتز کامل یا پارسیل
- برای اصلاح طرح لبخند و بهبود زیبایی دندان‌ها
- خدمات:
6- ارتودنسی (Orthodontics):
- وظایف: این تخصص، به پیشگیری، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی-فکی (مانند کجی، شلوغی، فاصله‌دار بودن دندان‌ها، مشکلات بایت و …) می‌پردازد. متخصص ارتودنسی، با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی ثابت یا متحرک، دندان‌ها و فک‌ها را به موقعیت صحیح هدایت می‌کند.
- خدمات:
- ارتودنسی ثابت (با استفاده از براکت‌ها و سیم‌ها)
- ارتودنسی متحرک (با استفاده از پلاک‌های متحرک)
- ارتودنسی نامرئی (با استفاده از الاینرهای شفاف)
- ارتودنسی پیشگیری (برای جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های دندانی-فکی در کودکان)
- ارتودنسی جراحی (Orthognathic Surgery) در موارد شدید ناهنجاری‌های فکی
- چه زمانی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنیم؟
- در صورت کجی، شلوغی یا فاصله‌دار بودن دندان‌ها
- در صورت وجود مشکلات بایت (مانند اوربایت، آندربایت، کراس‌بایت و …)
- در صورت وجود مشکلات فکی (مانند جلو یا عقب بودن فک)
- در صورت وجود عادات دهانی نامناسب (مانند مکیدن انگشت) که می‌توانند باعث ناهنجاری‌های دندانی-فکی شوند.
- خدمات:
7- دندانپزشکی کودکان (Pediatric Dentistry):
- وظایف: این تخصص، به ارائه‌ی خدمات دندانپزشکی پیشگیرانه و درمانی به کودکان (از نوزادی تا نوجوانی) می‌پردازد. متخصص دندانپزشکی کودکان، با روحیات و نیازهای خاص کودکان آشنا است و می‌تواند محیطی آرام و دوستانه برای آن‌ها فراهم کند.
-
- خدمات:
- معاینه‌ی دوره‌ای دهان و دندان کودکانآموزش بهداشت دهان و دندان به کودکان و والدینفلورایدتراپیفیشورسیلانت (شیارپوش)ترمیم دندان‌های شیری و دائمیدرمان ریشه دندان‌های شیریکشیدن دندان‌های شیریارتودنسی پیشگیریمدیریت رفتاری کودکان در محیط دندانپزشکی
- چه زمانی به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کنیم؟
- از زمان رویش اولین دندان شیری (حدود ۶ ماهگی)
- برای معاینات دوره‌ای (هر ۶ ماه یک بار)
- در صورت بروز هرگونه مشکل در دهان و دندان کودک
- خدمات:
8- جراحی دهان، فک و صورت (Oral and Maxillofacial Surgery):
- وظایف: این تخصص، به تشخیص و درمان جراحی بیماری‌ها، آسیب‌ها و ناهنجاری‌های دهان، فک، صورت و ساختارهای مرتبط می‌پردازد.
- خدمات:
- کشیدن دندان‌های عقل نهفته
- کشیدن دندان‌های غیرقابل نگهداری
- جراحی ایمپلنت‌های دندانی
- جراحی پیوند استخوان
- جراحی سینوس لیفت
- جراحی کیست‌ها و تومورهای دهان و فک
- جراحی اصلاح ناهنجاری‌های فکی
- درمان شکستگی‌های فک و صورت
- درمان عفونت‌های شدید دهان و فک
- چه زمانی به متخصص جراحی دهان، فک و صورت مراجعه کنیم؟
- در صورت نیاز به کشیدن دندان‌های عقل نهفته یا سایر دندان‌های مشکل‌دار
- در صورت نیاز به جراحی ایمپلنت
- در صورت وجود کیست، تومور یا هرگونه ضایعه‌ی غیرطبیعی در دهان، فک یا صورت
- در صورت بروز شکستگی در فک یا صورت
- در صورت وجود ناهنجاری‌های شدید فکی که نیاز به جراحی دارند
- خدمات:
9- دندانپزشکی آسیب های دهانی- فکی(تروماتولوژی):
- وظایف: به صورت تخصصی به درمان آسیب های وارده به دهان و دندان و فک می پردازد.
- خدمات:
- درمان شکستگی های دندانی
- درمان شکستگی های فکی
- درمان لقی و جابجایی دندان
- و…
- چه زمانی به متخصص تروماتولوژی مراجعه کنیم؟
در زمان بروز حوادث و آسیب به ناحیه دهان و دندان
- خدمات:
جمع‌بندی:
دندانپزشکی، رشته‌ای گسترده و متنوع است که شامل تخصص‌های مختلفی می‌شود. شناخت این تخصص‌ها و وظایف هر کدام، به شما کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل، به متخصص مربوطه مراجعه کنید و از بهترین و به‌روزترین درمان‌ها بهره‌مند شوید.
برای خرید محصولات دندانپزشکی مورد نیاز خود از بهترین برندهای دنیا، و همچنین دریافت مشاوره تخصصی از کارشناسان آپتودنت، می‌توانید به وب‌سایت ما مراجعه کنید. کارشناسان مجرب ما در آپتودنت، آماده‌ی ارائه‌ی راهنمایی‌های لازم به شما برای انتخاب بهترین محصولات و تجهیزات دندانپزشکی، با توجه به نیازها و تخصص شما هستند. ما در آپتودنت، تلاش می‌کنیم تا با ارائه‌ی محصولات باکیفیت و خدمات مناسب، به شما در ارائه‌ی بهترین خدمات دندانپزشکی به بیماران‌تان کمک کنیم.
