به عنوان یک دستیار دندانپزشک، توجه و مهارت در آماده‌سازی و ارائه وسایل، ابزارها و مواد مورد نیاز برای هر درمان یک نقطه کلیدی را شکل می‌دهد. این تجهیزات در قالب یک مجموعه یا ست (Setup) آماده میشود و در طول درمان به دندانپزشک تحویل داده میشود. برای دستیار دندانپزشک، آشنایی با ابزارها و وسایل دندانپزشکی و همچنین کاربرد آنها در مراحل مختلف درمان ضروری است.
یک دستیار دندانپزشک تسلط کامل به این وظایف را با توجه به موارد زیر دارد:
1. شناخت کامل ابزارها و وسایل دندانپزشکی: دستیار باید همه ابزارها و وسایل دندانپزشکی را شناخته و نام‌گذاری دقیقی از آنها داشته باشد.
2. آشنایی با کاربردها: دستیار باید بداند که هر ابزار در کدام مرحله از درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد و چگونه آن را به دندانپزشک تحویل دهد.
3. آشنایی با مراحل درمان: دستیار باید به طور کلی با مراحل هر درمان آشنا باشد تا بداند مرحله بعدی چیست و چه نوع وسیله‌ای برای آن مرحله نیاز است.
4. آشنایی با مواد دندانپزشکی: دستیار باید با انواع مواد دندانپزشکی آشنا باشد و بتواند مواد را به درستی مخلوط کند و آماده سازی کند.
در ادامه، به معرفی برخی از پرکاربردترین ابزارهای دندانپزشکی و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت
همچنین 5 اشتباه رایج در هنگام کار با کامپوزیت ها ! را بخوانید.
گروه ابزارهای دستی:
– آینه دندانپزشکی (Dental Mirror): برای انعکاس نور و دیدن قسمت‌های دسترسی‌ناپذیر دهان به کار می‌رود.
– سوند دندانپزشکی (Dental Explorer): برای معاینه، پیدا کردن پوسیدگی‌ها و امتحان سلامت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
– پنس یا پلایر رل پنبه (Cotton Plier): برای برداشتن و جایگذاری پنبه‌ها و انتقال وسایل کوچک در دهان به کار می‌رود.
شما همچنین میتوانید ابزار های موجود در آپتودنت را اینجا ببینید
ابزارهای ترمیم آمالگام
- کندانسور Condenser: برای فشردن و متراکم کردن ماده ترمیمی در حفره ی دندانی استفاده می شود. انواع مختلف از این وسیله با شکل سر متفاوت و در سایزهای مختلف وجود دارند. نوع رایج تر به شکل زیر می باشد:
- کارور Dental Carver: پس از قرار دادن ماده ی ترمیمی در محل مورد نظر، شکل و سطح آن به کمک کارور مشابه دندان طبیعی فرم داده می شود. انواع متفاوتی از کارورها وجود دارند که رایج ترین نوع، کارور لوزی می باشد:
- برنیشر Burnisher: برای صاف کردن، شکل دهی و پالیش/پرداخت آمالگام قبل از سخت شدن استفاده می شود. اشکال متنوعی از آن وجود دارد که نوع توپی رایج تر است:
الواتور Elevator
در خارج کردن دندان یا ریشه های دندانی، از این وسیله برای لق نمودن دندان از طریق قطع اتصالات بافت نرم (لثه) و هم چنین اتصالات دندان و استخوان اطراف آن استفاده می شود. به این ترتیب دندان در محل خود مقداری شل شده و راحت تر خارج خواهد شد. انواع مختلفی از الواتورها با کاربردهای مختلف و شکل سر متفاوت وجود دارند. رایج ترین الواتور، الواتور مستقیم Straight Elevator می باشد.
فورسپس Forceps
بعد از این که دندان به وسیله ی الواتور از بافت ها و استخوان اطراف آن جدا شد باید آن را توسط یک وسیله گرفت و از داخل استخوان خارج کرد که این وسیله فورسپس نام دارد. در حالت کلی نوک فورسپس های فک بالا در امتداد دسته قرار داشته و به طور مستقیم می باشد در حالی که نوک فورسپس های فک پایین نسبت به دسته یک زاویه ی تقریبا ۹۰ درجه دارد.
گروه ابزارهای انگشتی:
– فایل اندودنتیک (Endodontic File): برای تمیز کردن داخل کانال‌های ریشه در درمان عصب کشی استفاده میشود، فایل که سیله ای فلزی میباشد معمولا از جنس استیل ضد زنگ و یا نیکل-تیتانیوم میباشد.
فایل ها بر اساس ضخامت نوک قسمت برنده ی آن ها شماره گذاری میشوند و شماره ی هر کدام از آن ها روی دسته ی فایل نوشته میشود، به عنوان مثال فایلی با شماره ی 20 که در تصویر زیر مشاهده میکنید ضخامتی بالغ بر 0.2 میلی متر دارد، برای راحتی بیشتر و به یاد ماندن راحتتر فایل ها با توجه به سایز رنگبندی شده اند
گروه ابزارهای ماشینی:
– توربین دندانپزشکی (High-Speed Handpiece): از این ابزار برای تراش دندان، برداشت پوسیدگی و ترمیم‌های مختلف استفاده میشود.
– آنگل (Low-Speed Handpiece): برای مراحل نهایی برداشت پوسیدگی‌ها، پرداخت و پالیش ترمیم‌ها و دیگر فرآیندها به کار می‌رود.
این تجهیزات تنها چند نمونه از ابزارهایی هستند که دستیار دندانپزشک باید با آنها آشنا باشد. آموزش مجموعه کاملی از ابزارهای دندانپزشکی به دستیاران دندانپزشکی امکان تجربه و مهارت در تجهیز و اجرای بهتر درمان‌ها را فراهم می‌کند.
