از کودکی، داستان‌ها، شنیده‌ها و باورهای مختلفی درباره‌ی دندان‌ها، نحوه‌ی مراقبت از آن‌ها و درمان‌های دندانپزشکی شنیده‌ایم. برخی از این باورها ریشه در واقعیت دارند و نسل به نسل منتقل شده‌اند، اما بسیاری از آن‌ها صرفاً افسانه‌هایی هستند که نه تنها کمکی به سلامت دهان و دندان ما نمی‌کنند، بلکه می‌توانند به آن آسیب هم برسانند. در این مقاله، ۷ مورد از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین باورهای غلط درباره دندانپزشکی را به طور مفصل بررسی می‌کنیم و به شما می‌گوییم که چرا نباید به آن‌ها اعتماد کنید و چگونه می‌توانید مراقبت صحیح و اصولی از دندان‌های خود داشته باشید. با آگاهی از این حقایق، می‌توانید از مشکلات احتمالی پیشگیری کنید، لبخندی سالم‌تر و زیباتر داشته باشید و از هزینه‌های بالای درمان‌های دندانپزشکی در آینده بکاهید.
باور غلط شماره ۱: مسواک زدن محکم‌تر، دندان‌ها را تمیزتر می‌کند!
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هرچه محکم‌تر و با فشار بیشتر مسواک بزنند، دندان‌هایشان تمیزتر می‌شود و پلاک‌های دندانی بهتر از بین می‌روند. اما این باور کاملاً اشتباه و بسیار آسیب‌رسان است!
- چرا این باور غلط است؟ مسواک زدن محکم نه تنها به پاکسازی بهتر دندان‌ها کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامت دهان و دندان شما داشته باشد:
- سایش مینای دندان: مینای دندان، سخت‌ترین ماده در بدن انسان است و از لایه‌های زیرین دندان (عاج و پالپ) محافظت می‌کند. مسواک زدن با فشار زیاد، به مرور زمان باعث سایش و نازک شدن مینای دندان می‌شود. این امر باعث می‌شود دندان‌ها در برابر پوسیدگی، حساسیت به سرما و گرما و تغییر رنگ آسیب‌پذیرتر شوند. تصور کنید که هر روز با یک سمباده‌ی زبر، سطح یک مروارید گرانبها را بسایید! چه اتفاقی برای مروارید می‌افتد؟
- تحلیل لثه: مسواک زدن محکم، به لثه‌ها نیز آسیب می‌رساند. لثه‌ها بافت‌های نرم و حساسی هستند که از ریشه دندان‌ها محافظت می‌کنند. فشار زیاد مسواک، باعث عقب رفتن لثه (تحلیل لثه) و نمایان شدن ریشه دندان می‌شود. این امر علاوه بر ظاهر ناخوشایند، باعث حساسیت شدید دندان‌ها به سرما، گرما و مواد شیرین می‌شود.
- آسیب به ترمیم‌های دندانی: اگر دندان پرکرده، روکش یا لمینت دارید، مسواک زدن محکم می‌تواند به آن‌ها آسیب برساند و باعث لق شدن، شکستن یا جدا شدن آن‌ها شود.
- روش صحیح مسواک زدن:
- از یک مسواک نرم (Soft) یا فوق نرم (Ultra Soft) استفاده کنید.
- مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه نگه دارید.
- با حرکات ملایم و دورانی، تمام سطوح دندان‌ها (جلو، پشت و سطح جونده) را به مدت ۲ دقیقه مسواک بزنید.
- برای تمیز کردن سطح داخلی دندان‌های جلو، مسواک را به صورت عمودی نگه دارید و با حرکات بالا و پایین مسواک بزنید.
- زبان خود را نیز به آرامی مسواک بزنید تا باکتری‌ها و بوی بد دهان از بین بروند.
- هر ۳ ماه یک بار یا زمانی که موهای مسواک ساییده شدند، مسواک خود را تعویض کنید.
باور غلط شماره ۲: بعد از خوردن شیرینی، بلافاصله مسواک بزنید!
شاید از مادربزرگ‌ها شنیده باشید که بعد از خوردن شیرینی، شکلات یا خوراکی‌های شیرین، باید فوراً مسواک بزنید تا از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید. اما جالب است بدانید که این کار در واقع می‌تواند به دندان‌های شما آسیب برساند!
- چرا این باور غلط است؟ مواد غذایی شیرین و اسیدی (مانند نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی، مرکبات و …) باعث می‌شوند که محیط دهان اسیدی شود. در این حالت، مینای دندان به طور موقت نرم و آسیب‌پذیر می‌شود. مسواک زدن بلافاصله بعد از خوردن این مواد، درست مانند این است که با یک برس زبر، روی یک سطح نرم و خیس بکشید! این کار باعث سایش و فرسایش مینای دندان می‌شود و دندان‌ها را در برابر پوسیدگی ضعیف‌تر می‌کند.
- راه حل:
- حداقل ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت بعد از خوردن مواد غذایی شیرین یا اسیدی صبر کنید و سپس مسواک بزنید. در این فاصله، بزاق دهان فرصت پیدا می‌کند تا اسید را خنثی کند و مینای دندان دوباره سخت شود.
- در این فاصله، می‌توانید دهان خود را با آب معمولی یا آب نمک رقیق بشویید تا ذرات غذا و اسید از روی دندان‌ها پاک شوند.
- می‌توانید یک آدامس بدون قند حاوی زایلیتول بجوید. زایلیتول یک شیرین‌کننده طبیعی است که به کاهش اسید دهان و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند.
باور غلط شماره ۳: جرم‌گیری دندان، مینای دندان را از بین می‌برد!
برخی افراد از جرم‌گیری دندان می‌ترسند، زیرا فکر می‌کنند که این کار باعث نازک شدن، خراشیده شدن و آسیب دیدن مینای دندان می‌شود و دندان‌ها را ضعیف می‌کند. اما این تصور کاملاً نادرست و برعکس، جرم‌گیری برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است!
- چرا این باور غلط است؟ جرم‌گیری دندان، توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان (هایژینیست) و با استفاده از ابزارهای دستی یا اولتراسونیک مخصوص انجام می‌شود. این ابزارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فقط جرم و پلاک سخت شده‌ی دندانی را از بین می‌برند و به مینای دندان سالم آسیبی نمی‌رسانند. در واقع، جرم‌گیری دندان برای حفظ سلامت لثه و جلوگیری از بیماری‌های لثه (پریودنتال) ضروری است.
- جرم دندان چیست؟ جرم دندان، رسوبات سخت و آهکی است که به مرور زمان روی دندان‌ها و زیر خط لثه تشکیل می‌شود. جرم دندان، محل تجمع باکتری‌ها است و باعث التهاب، خونریزی و تحلیل لثه می‌شود. اگر جرم دندان برداشته نشود، می‌تواند منجر به لق شدن و از دست رفتن دندان‌ها شود.
بیشتر بخوانید: انواع مواد آندو
باور غلط شماره ۴: دندان‌های شیری مهم نیستند، چون می‌افتند!
متاسفانه، برخی از والدین اهمیت کافی به دندان‌های شیری کودکان نمی‌دهند، زیرا فکر می‌کنند که این دندان‌ها موقتی هستند و به زودی با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند. اما این باور می‌تواند عواقب جدی و بلندمدتی برای سلامت دهان و دندان کودک و حتی سلامت عمومی او داشته باشد.
- چرا این باور غلط است؟ دندان‌های شیری، نقش‌های بسیار مهمی در دوران کودکی ایفا می‌کنند:
- جویدن و تغذیه: دندان‌های شیری به کودک کمک می‌کنند تا غذا را به خوبی بجود و هضم کند. پوسیدگی و از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند منجر به مشکلات تغذیه‌ای، سوء تغذیه و کاهش وزن کودک شود.
- تکلم: دندان‌های شیری در شکل‌گیری صحیح صداها و تکلم واضح کودک نقش دارند. از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند باعث اختلال در تکلم و نیاز به گفتاردرمانی شود.
- حفظ فضا برای دندان‌های دائمی: دندان‌های شیری، فضای لازم برای رویش صحیح دندان‌های دائمی را حفظ می‌کنند. اگر یک دندان شیری زودتر از موعد از دست برود، دندان‌های مجاور ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند و باعث نامرتبی و کج شدن دندان‌های دائمی شوند. این امر می‌تواند نیاز به درمان‌های ارتودنسی پرهزینه و زمان‌بر در آینده را افزایش دهد.
- رشد و تکامل فک و صورت: دندان‌های شیری، به رشد و تکامل صحیح استخوان‌های فک و صورت کودک کمک می‌کنند.
- اعتماد به نفس: داشتن دندان‌های سالم و زیبا، به کودک اعتماد به نفس می‌دهد و در روابط اجتماعی او تاثیر مثبت دارد.
باور غلط شماره ۵: سفید کردن دندان‌ها، همیشه بی‌خطر است!
سفید کردن دندان‌ها (بلیچینگ) می‌تواند لبخند شما را زیباتر و جذاب‌تر کند، اما اگر به درستی انجام نشود و یا از مواد نامناسب استفاده شود، می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: مواد بلیچینگ دندان
- چرا این باور غلط است؟
- حساسیت دندان: شایع‌ترین عارضه سفید کردن دندان‌ها، حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما و مواد شیرین است. این حساسیت معمولاً موقتی است، اما در برخی موارد می‌تواند شدید و آزاردهنده باشد.
- تحریک لثه: مواد سفیدکننده می‌توانند باعث تحریک و التهاب لثه شوند، به خصوص اگر به درستی استفاده نشوند و با لثه‌ها تماس پیدا کنند.
- آسیب به مینای دندان: استفاده‌ی بیش از حد یا نادرست از محصولات سفیدکننده، به ویژه محصولات غیراستاندارد و خانگی، می‌تواند باعث ضعیف شدن، فرسایش و آسیب دائمی به مینای دندان شود.
- تغییر رنگ غیریکنواخت: در برخی موارد، سفید کردن دندان‌ها ممکن است باعث ایجاد لکه‌های سفید یا تغییر رنگ غیریکنواخت روی دندان‌ها شود.
- راه حل:
- قبل از سفید کردن دندان‌ها، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید. دندانپزشک می‌تواند بهترین روش سفید کردن دندان را با توجه به شرایط دندان‌ها، میزان تغییر رنگ و انتظارات شما توصیه کند.
- از محصولات سفیدکننده‌ی استاندارد و تایید شده توسط وزارت بهداشت استفاده کنید.
- دستورالعمل‌های استفاده از محصول را به دقت رعایت کنید.
- از سفید کردن بیش از حد دندان‌ها خودداری کنید.
باور غلط شماره ۶: فقط وقتی دندان درد داریم، باید به دندانپزشک مراجعه کنیم!
بسیاری از افراد تا زمانی که دچار درد شدید دندان نشوند، به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند و فکر می‌کنند که اگر دردی ندارند، پس دندان‌هایشان سالم است. اما این باور بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به پیشرفت مشکلات دندانی و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر، پرهزینه‌تر و دردناک‌تر شود.
- چرا این باور غلط است؟ بسیاری از مشکلات دهان و دندان، مانند پوسیدگی‌های اولیه، بیماری‌های لثه در مراحل ابتدایی، ترک‌های ریز روی دندان‌ها و …، در مراحل اولیه هیچ‌گونه درد یا علائم ظاهری ندارند. این مشکلات فقط توسط دندانپزشک و با معاینه دقیق و در صورت نیاز، با عکس‌برداری (رادیوگرافی) قابل تشخیص هستند.
- معاینات منظم دندانپزشکی (حداقل هر ۶ ماه یک بار) به دندانپزشک امکان می‌دهد تا:
- مشکلات دهان و دندان را در مراحل اولیه تشخیص دهد و با درمان‌های ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر، از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کند.
- اقدامات پیشگیرانه مانند فلورایدتراپی، فیشورسیلانت (شیارپوش) و آموزش بهداشت دهان و دندان را برای شما انجام دهد.
- وضعیت سلامت دهان و دندان شما را به طور کلی بررسی کند و در صورت نیاز، شما را به متخصصان دیگر (مانند متخصص ارتودنسی، متخصص جراحی لثه و …) ارجاع دهد.
- معاینات منظم دندانپزشکی (حداقل هر ۶ ماه یک بار) به دندانپزشک امکان می‌دهد تا:
باور غلط شماره ۷: نخ دندان کشیدن، باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها می‌شود!
برخی افراد از نخ دندان کشیدن خودداری می‌کنند، زیرا می‌ترسند که این کار باعث ایجاد فاصله بین دندان‌هایشان شود، دندان‌ها را لق کند یا به لثه‌ها آسیب برساند. اما این باور کاملاً بی‌اساس و نادرست است!
- چرا این باور غلط است؟ نخ دندان، به طور خاص برای پاکسازی فضای بین دندان‌ها طراحی شده است، جایی که مسواک به آن دسترسی ندارد و بیشترین تجمع پلاک و باقی‌مانده‌های مواد غذایی در آنجا اتفاق می‌افتد. استفاده‌ی صحیح از نخ دندان، نه تنها باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها نمی‌شود، بلکه:
- با حذف پلاک و باقی‌مانده‌های غذا از بین دندان‌ها، از پوسیدگی دندان در این نواحی (که بسیار شایع است) جلوگیری می‌کند.
- از بیماری‌های لثه (التهاب، خونریزی و تحلیل لثه) پیشگیری می‌کند.
- بوی بد دهان را کاهش می‌دهد.
- از تشکیل جرم دندان جلوگیری می‌کند.
جمع‌بندی:
همانطور که دیدیم، بسیاری از باورهای رایج درباره دندانپزشکی، پایه و اساس علمی ندارند، می‌توانند گمراه‌کننده باشند و حتی به سلامت دهان و دندان ما آسیب برسانند. با آگاهی از این حقایق، رعایت بهداشت دهان و دندان به روش صحیح (مسواک زدن ملایم و اصولی، استفاده از نخ دندان، استفاده از دهانشویه مناسب، تغذیه سالم و …) و مراجعه‌ی منظم به دندانپزشک (حداقل هر ۶ ماه یک بار)، می‌توانید لبخندی سالم، زیبا و درخشان داشته باشید و از هزینه‌های بالای درمان‌های دندانپزشکی در آینده جلوگیری کنید.
برای خرید محصولات دندانپزشکی با کیفیت، مطمئن و با قیمت مناسب، و همچنین دریافت مشاوره تخصصی از کارشناسان آپتودنت، می‌توانید به وب‌سایت ما مراجعه کنید. کارشناسان مجرب ما در آپتودنت، با صبر و حوصله به تمام سوالات شما پاسخ می‌دهند و شما را در انتخاب بهترین محصولات و روش‌ها برای مراقبت از دندان‌هایتان راهنمایی می‌کنند.
